Competentiegericht het bos insturen

Ik gebruik al jaren de term ‘competentiegericht het bos insturen’, voor waar je een leerling met een bewust vage vraag of opdracht aan het nadenken wil krijgen. Ik fiets ook al ruim anderhalf jaar vier maal per week langs een vrij onbegrijpelijke combinatie van bordjes. Gisteren zag ik het verband.

Read Full Post »

Doelgericht naar de top?

Volgens hoogleraar jeugdsport Chris Visscher – geciteerd in Doelgericht naar de top, Wetenschapsbijlage NRC 26 maart 2011  – is het goed als sporters zichzelf persoonlijke leerdoelen stellen, én als ze achterhalen wat ze moeten leren om die leerdoelen dichterbij te brengen. Het vermogen om dit te doen onderscheidt topsporters van de sporters die het net niet halen.

Toen ik dat las ben ik gelijk begonnen aan een pittig blogje, over hoe open deze ingetrapte deur was. Maar dat stukje werd maar geen stukje, en zeker niet pittig. Want eigenlijk is dit gewoon goed nieuws. Goed nieuws voor iedereen die zich al jaren druk maakt voor wat we competentiegericht onderwijs, natuurlijk leren, of … noemen. Wat al deze vormen van onderwijs namelijk gemeen hebben is de overtuiging dat de leerling*deelnemer*student beter leert*beter deelneemt*beter studeert als hij zelf ook verantwoordelijk  is voor zijn ontwikkeling. En nu is dat dankzij Chris Visscher weer een stapje beter onderbouwd. En ook mooi is dat dat niet alleen geldt voor sporten, maar ook voor andere dingen waar je beter in kunt worden: gemiddeld zit van de schooljeugd iets minder dan 50% op havo of vwo, bij de topporters is dat meer dan 70%. (Al staat er niet bij wat hier de volgorde is: ga je naar een hogere opleiding omdat je sport, of moet je slim zijn om topsporter te kunnen worden?)

Of zoals Pieter Huistra, hoofdcoach van FC Groningen, het in hetzelfde artikel zegt: “Het begint allemaal met overtuiging. Een speler moet zelf de wil hebben om op een bepaalde positie heel erg goed te worden. De trainer of coach dient daarbij als spiegel of klankbord. […] Met elkaar bepaal je dan wat een speler nodig heeft om beter te worden. ‘Oh ja, dat is het’, zeggen ze dan. Maar dan begint het pas.”

Uit mijn eigen praktijk: van de week moest ik aan een groep niveau 1 deelnemers uitleggen waarom ze ineens Nederlandse les erbij kregen. Wat niet werkte waren de argumenten die ik had voorbereid: omdat dat moet, omdat jullie Nederlands nu nog niet goed genoeg is, omdat je er examen in moet doen, omdat dat maatschappelijk zo van belang is. Wat wel werkte: als je meer woorden hebt, kun je beter aan je jobcoach uitleggen wat belangrijk voor jou is. Dat kwam aan.

Misschien is voetbal toch niet zo’n stomme sport…

Read Full Post »

Teamwork (zie Tags)

Read Full Post »

Een stille dialoog – deel II

Afgelopen dinsdag was de tweejaarlijkse Samenscholingsdag van Amarantis, de onderwijsgigant waar mijn SBBO onder valt. Ook ik heb daar (tweemaal) een workshop gegeven, en ik vond dat spannend. Een contemplatieve dialoog over De mier, de eerbied en de roem van Anton Koolhaas, dat vond ik zelf weliswaar een hartstikke goed idee, maar.
En het ging hartstikke goed. Lokaal 304B was niet de met een kamerscherm afgescheiden helft van een klaslokaal waar ik bang voor was, maar een ruim lokaal op een rustige plek (naast ‘Energie en massage’ en tegenover ‘Ongewenst gedrag’). De opstelling in de ruimte was zoals ik had gevraagd (en vervolgens heb ik een halfuur besteed aan het anders inrichten). Iedereen was op tijd (behalve de mensen die niet op kwamen dagen), er waren ter plekke nog spontane aanmeldingen (die ik niet af had hoeven wijzen als ik had geweten dat sommige wel aangemelde collega’s weg zouden blijven), ik heb me (na het strijken) geen moment meer afgevraagd of ik wel de goede kleren had uitgekozen, wat ik bedacht had paste binnen de tijd die er voor was (ook leuk, voor de verandering), mijn collega’s waren allemaal bereid mee te gaan in wat ik voor ze had bedacht, en er zat nog veel meer in het verhaal De mier, de eerbied en de roem dan ik vermoedde (en denk ik ook wel meer dan Koolhaas erin heeft gestopt): ruimte voor iedereen, het zichtbaar maken van een denkproces, een spiegel, vechtlust en depressiviteit, 10 manieren waarvan er geen één fout is, hoe wil ik leven, hoe luister je naar je intuïtie, team, de waarde van even blijven staan, door te praten wordt je zichtbaar, volg je hart, wie bepaalt wat zin heeft, je zal maar mier zijn, wat een gemiste kans want hij had met die suikerklont ook een feestje kunnen bouwen, staande zal ik sterven.

En een groot deel van de deelnemende collega’s heeft wat aan deze workshop gehad (bijvoorbeeld de ontdekking dat de contemplatieve dialoog en/of Anton Koolhaas niks voor ze is).  Natuurlijk zag en voelde ik veel dingen die ik beter zou hebben kunnen doen. Maar dat is voor de volgende keer.

(Afgelopen vrijdag heeft mijn moeder ook een contemplatieve dialoog geleid, in de cursus creatief schrijven die ze geeft. En zaterdag heeft mijn vriendin een contemplatieve dialoog geleid in een groep oud studievrienden van mij, die dit jaar voor de 20e keer bijelkaar was. Het was echt een de week van.)

Read Full Post »

Een stille dialoog

Op dinsdag 6 oktober zit heel Amarantis bij elkaar in Utrecht. Alle medewerkers volgen workshops, bij voorkeur gegeven door eigen medewerkers. Die kans heb ik niet laten lopen, en ik geef ook een workshop, om uit te proberen of de contemplatieve dialoog ook in ons onderwijs bruikbaar is. Van de 3300 medewerkers mogen er van mij 2 keer 12 meedoen. En beide workshops zaten snel vol.  Ik eindigde mijn workshopbeschrijving met ‘Wie durft?’ Maar hoe dichterbij 6 oktober komt, hoe meer ik besef dat die vraag ook voor mij geldt. Wie zijn die 24 collega’s? Is mijn keuze voor een verhaal van Anton Koolhaas wel goed? Wat zal ik aantrekken? Moet ik het niet leuker maken? Ben ik wel de geschikte persoon om dit te doen? In wat voor ruimte zit ik? Heeft de organisatie gezorgd voor de spullen waar ik om heb gevraagd? Allemaal vragen die ik mezelf ook stel (of zou kunnen stellen) bij een lesvoorbereiding, maar blijkbaar is het spannender om voor collega’s op te treden dan voor leerlingen.

Read Full Post »

Het bos in sturen

Vraag aan mezelf: Als ik mijn studenten competentiegericht het bos in stuur, geef ik ze dan broodkruimels mee? Of kiezelsteentjes?

Read Full Post »

Straf geven

Een van de opdrachten tijdens de module Nederlands was het schrijven van een korte tekst met een bepaald tekstdoel (zoals informeren, overtuigen of activeren). Een paar studenten leverden een tekst in die volgens mijn intuïtie niet door henzelf geschreven kon zijn. Te moeilijke woorden, goedlopende ingebedde bijzinnen, en soms ook ruim buiten hun interessegebied. Even googelen leverde de bron van de teksten op, en in alle gevallen bleek mijn intuïtie al bij de eerste 10 hits van Google te kloppen.

De volgende les heb ik ze verteld dat als zij op internet een tekst kunnen vinden, ik het zeker ook kan vinden. En ik heb ze verzocht om het nakijken de volgende keer voor mij minder saai te maken, door ook eens bij hits 11-20 te kijken, of zelfs nog verder door te klikken.

En: “Ik wil dat jullie nu niet alleen een nieuwe tekst aanleveren, deze keer zelfgeschreven natuurlijk. Jullie moeten nu twee teksten maken, over hetzelfde onderwerp, maar met verschillende tekstdoelen. Ik wil het downloaden niet zomaar laten gebeuren, daar kom je niet mee weg. En misschien dat jullie zo ook van deze gebeurtenis iets opsteken. En ik heb lopen denken hoe ik jullie dat kan laten doen, zodat je …”
“Meneer, is dit niet gewoon straf?”
“Eh, ja, dit is eigenlijk gewoon straf.”
“Dan is het goed. Wanneer moet het af zijn?”

Read Full Post »

MBO-student

We zijn er uit! Vanaf 2010 heten onze deelnemers officieel student, en niet meer deelnemer. Ik kan me de vergadering waarin dit besluit werd voorbereid levendig voorstellen: staatssecretaris Marja van Bijsterveld en een rijtje ambtenaren om de tafel met het JOB. Na twee uur vergaderen eindelijk toe aan de rondvraag.

Ambtenaar 1: “Voorzitter, zou het niet mooi zijn om de volledige invoering van het competentiegericht onderwijs in 2010 te markeren met een naamswijziging?”
JOBber: “Naamswijziging? Wat is er mis met competentiegericht onderwijs?”
Ambtenaar 1: “Nou van alles [lachpauze], maar dat bedoel ik niet. Nee, ik bedoel de term ‘deelnemer’, kunnen we daar niks beters voor verzinnen?”
Ambtenaar 2: “Waarom?”
Ambtenaar 1: “Ja, ik eh, deelnemer, ik vind, je bent deelnemer aan een loterij of zo.”
JOBber: “Haha hoor. Maar hebben we nou echt niks belangrijkers om ons druk over te maken?”
Staats (tegen ambtenaar 1): “Wat had u dan in gedachten?”
Ambtenaar 1: “Dankuwel. Nou, ik heb eens zitten nadenken over alternatieven. Ik dacht natuurlijk eerst aan ‘leerling’, maar leerling klinkt zo negatief, naar alles wat ze nog moeten leren. Dat gaat vooral uit van wat ze nog niet kunnen, en niet van kun kwaliteiten.”
JOBber: “Competenties, toch?”
Ambtenaar 1: “Oh ja, sorry, competenties. Toen dacht ik aan ‘klant’, maar ja, wie is dan de verkoper? Ik hoor ook wel eens docenten …”
Ambtenaar 2: “Begeleiders!”
Ambtenaar 1: “… ik hoor ook wel eens docenten praten over ‘mijn meiden’ of ‘mijn jongens’, maar dat kan verkeerd uitgelegd worden.”
Staats: “En dat willen we niet.”
Ambtenaar 1 (met een schuine blik naar de staats): “En dat willen we niet nee. Leerjongen heeft hetzelfde probleem. Trainee valt ook af, dat is me niet hollands genoeg. Scholier klinkt wel degelijk, maar is me te retro, en retro is natuurlijk hartstikke uit.”
JOBber: “Nee hoor, retro is heel hip, maar dat gaan we jullie natuurlijk niet vertellen.”
Staats (tegen ambtenaar 1): “Wilt u afronden?”
Ambtenaar 1: “Nou, ik dacht nog aan gezel, maar dan moeten we ook de gildes weer invoeren, en dat krijgen we er bij de ROC’s natuurlijk niet door. En ‘iemand met een ontwikkelvraag’, of  ‘mens met doorlopende leerlijn’ bekt niet lekker. En toen wist ik het niet meer.”
Staats: “Dan stel ik voor dat u een werkgroepje vormt met in ieder geval iemand van het JOB, het Colo en de MBO-raad. Rapportage in het volgende kwartaaloverleg?”
Ambtenaar 2 (met Blackberry in zijn hand): “Ik heb helaas geen tijd om deel te nemen.”
Ambtenaar 1: “Rapportage in het volgende kwartaaloverleg, is eh, prima.”

Read Full Post »

Het nieuwe leren in 2 minuten en 10 seconden

Net gevonden op youtube: een stoomcursus Het nieuwe leren. Geschikt voor beginnende docenten en ouders als kennismaking met het onderwerp, en geschikt voor ervaren docenten en ouders om op te halen waar het ook al weer om ging.

Read Full Post »